Pedro Casaldáliga: “PASAR FACENDO CAMIÑOS”

As cartas e mailas mensaxes de solidariedade fóronse acumulando [...] e reclaman hai días unha merecida resposta. [...] Eu agardaba poder respostar con noticias concretas, tanto sobre o problema dos indíxenas Xavante como sobre a chegada dun novo bispo á Prelatura. Pero “as cousas de palacio van despacio”, na Sociedade e na Igrexa. A causa Xavante está nas mans da lenta xustiza, de audiencia en audiencia, mentres as familias Xavante agardan, á marxe da estrada, hai meses. A sucesión episcopal está a se desnvolver no secretismo dos recovecos canónicos.

¿Novidades? [...] Ademáis das ameazas xa coñecidas, o P. Geraldo Magela Ribeiro foi agredido fisicamente en plena rúa polo seu empeño pastoral en combater a corrupción. E toda a rexión da Prelatura viuse afectada polas inundacións, con moitas familias desamparadas e cortadas tódalas estradas que dan acceso a varios municipios. ¡Levamos 35 anos andando por “malos camiños”!

No ancho mundo, a dictadura macroeconómica, a globalización neoliberal, segue a fracasar á hora de resolver os problemas maiores da fame,a violencia e o desemprego. Cunde o pesimismo no planeta. [...] A gran maioría humana cre que a vindeira xeración vivirá nun mundo menos seguro e que o seu respectivo país é menos próspero hoxe que hai 10 anos. [...] Oportunamente o Secretario Xeral da ONU lembraba ós países “máis privilexiados” que hai outro terrorismo máis extendido e escandalosamente tolerado (e producido sistematicamente): “as ameazas máis familiares da pobreza”.

Hai moitos conflictos ignorados, moitos son os mortos que non aparecen na TV e son moitos os días 11, ademáis do 11 de setembro e o 11 de marzo. Máis de 10 millóns de nenos morren cada ano por enfermidades previbles. “Cada 7 segundos morre de fame un neno menor de 10 anos. Cada unha desas mortes é un asasinato” afirmaba o relator especial da ONU para o Dereito á Alimentación. África é un verdadeiro holocausto silenciado. A política e os medios de comunicación seguen a ser manipulados polos poderes económicos e a desinformación ó servicio deses poderes prolifera sistematicamente no mundo superinformatizado. Os incipientes gobernos de esquerda na nosa América consúmense entre os propósitos e a impotencia.

Tamén na Igrexa (nas Igrexas) hai certo pesimismo manifestado en encontros máis ou menos marxinais e en reivindicacións impacientes. Síntese o peso das “reformas” posconciliares de involución, o final dun longo pontificado, a multiplicación de documentos e controis, a corresponsabilidade sempre pedida e prometida pero só moi simbolicamente outorgada. [...]

E, sen embargo, a vida móvese. E a esperanza continúa a ser un ben común, patrimonio histórico e escatolóxico da Humanidade. “Todo é común, incluso Deus” afirmaba Baudelaire; sobre todo Deus, poderíamos correxir ó poeta. E nesa “comunidade” do Deus común imos sendo, a pesar de tódolos pesares neoliberais ou fundamentalistas, a gran comunidade, máis libre, máis solidaria, máis fraterna.

O diálogo tamén se move. E se move en dirección á Xustiza. Dentro do Foro Universal das Culturas que se celebra en Barcelona, terá lugar o terceiro parlamento das Relixións do Mundo co lema “Camiños para a paz: a sabedoría da escoita, a forza do compromiso”. Lin recentemente un libro de Christian Duquoc, “Cristianismo, memoria para o futuro”. É evidente que, para que sexa unha memoria honesta para o futuro, haberá de ser un compromiso serio co presente. “O futuro correspóndenos ós de abaixo” proclamaba nunha entrevista Rafael Alegría, secretario internacional de “Vía Campesiña”. E a min gústame repetir que “somos pobres, / pero somos / maioría e o futuro”. Fronte a tódalas “alcas” neoliberais e imperialistas, e alongando a mira e a coherencia canto sexa posible, “nós propoñemos o Alba”; alma nova, tempo novo; o outro mundo posible, necesario, urxente.

Estes días acompañábanme, quizáis por iso da vellez e da xubilación, aqueles versos de Antonio Machado cantados por Serrat: “pero o noso é pasar / pasar facendo camiños, / camiños sobre a mar”. Co cariño e o respeto que o gran Antonio merece, hei de correxilo na súa angustiada visión: pasar facendo camiños... ¡sobre a terra! Morreu o ano pasado o poeta Martí i Pol, unha especie de Machado catalán que nos advertía con humano realismo que “dificilmente camiñaremos / cos ollos voltos cara arriba”. Sobre a terra, pois, os ollos e os pes e as mans; aínda ancorando os corazóns no ceo. Cunha ben humorada humildade e con pragmatismo histórico. Sabendo, como Brecht, que “é precioso cambiar o mundo” e que despois haberá que cambiar o mundo cambiado”. Pero sabendo, sobre todo, que o Amor ten a última palabra. María Pilar, unha nai que perdeu ó seu fillo nos atentados de Madrid escribiu na súa carta pública: “Somos máis os que amamos”, e, entre eses máis, está Deus.

A EXPERIENCIA DOS OBSERVADORES INTERNACIONAIS

DE PAX CHRISTI NAS ELECCIÓN DE EL SALVADOR

A Procuraduría da República para a Defensa dos Dereitos Humanos invitou a unha delegación de Pax Christi Italia de 27 persoas que dende o 18 ata o 30 de marzo estiveron en El Salvador en calidade de observadores internacionais con ocasión das eleccións presidenciais e para visitar algunhas comunidades campesiñas. Nada máis chegar ó aeroporto os observadores percibiron a tensión que reinaba e se atoparon cos primeiros atrancos para poder ingresar no país. O día das eleccións foron divididos en cinco grupos para observar o proceso noutras tantas localidades que a Procaduría consideraba delicadas. En particular foron enviados ás zonas fronteirizas de Ahuachapan e Chalatenango para verificar se entre os votantes había persoas ás que lle lle fixera vir dende Guatemala ou Honduras. E alí foron testemuñas de múltiples irregularidades:

Dende a falta de intimidade das cabinas electorais á retribución económica (20$) ós que demostraban ter votado ó partido de ARENA, pasando pola entrega de papeletas non válidas ás persoas cunha indumentaria ou apariencia que facía pensar que ían votar a determinados partidos. Ademáis dende comezos do ano moitos traballadores, en especial das maquilas –as fábricas de montaxe con capital estranxeiro declaradas zonas francas internacionais para poder violar tódalas leis e dereitos sindicais– non recibiran soldo e tiñan sido ameazados coa perda do traballo se o FMLN gañaba as eleccións, mentres o partido do goberno, ARENA, repetía que se o FMLN gañaba prohibiría o ingreso das remesas dos inmigrantes, única canle de sustentación para moitísimas familias. En definitiva non todos os cidadáns poideron exercer o seu dereito de voto.

Pero o que máis impresionou ós observadores non foi o aspecto político senón a situación social, caracterizada por unha pobreza aguda que se vai transformando progresivamente en miseria, con topes de fame e enfermidades inauditas. As causas desta involución pódense atopar sobre todo na dolarización de 2001 que aniquilou completamente a moeda nacional, o colón, e multiplicou sen medida os prezos de tódolos bens de primeira necesidade. E tamén no Tratado de Libre Comercio que, a través das imposicións dos “dereitos intelectuais” das multinacionais, está a condenar ás familias campesiñas á fame. Foron testemuñas ademáis da deseperación dos familiares dos desaparecidos porque, tendo en conta que a maioría dos crimes do pasado foron perpetrados nos círculos nos que naceu ARENA, o partido de extrema dereita militar do maior D’Aubuisson, responsable do asasinato de Monseñor Óscar Romero e dos xesuítas da UCA, un cambio de goberno significaba para eles a única esperanza de poder iniciar a búsqueda dos corpos dos seus familiares.

INFORME DA COMISIÓN INTERAMERICANA

DE DEREITOS HUMANOS

A Comisión Interamericana de Dereitos Humanos (CIDH) vén de denunciar o enfeblecemento do Estado de Dereito en algúns países da rexión, e a falta de vixencia efectiva dos dereitos económicos, sociais e culturais.

En Colombia o CIDH destaca o impacto da violencia derivada do conflicto armado sobre grupos vulnerables, defensores dos dereitos humanos e periodistas, e a planificación de medidas lexislativas que poderían afectar ó respeto dos dereitos fundamentais.

En Cuba segue a ser unha realidade preocupante a violación das liberdades públicas, particularmente do dereito á liberdade de expresión e a represión sistemática contra disidentes e periodistas.

Ante as numerosas execucións e outras violación dos dereitos humanos en medio da crise actual de Haití, a CIDH insiste en que os dereitos humanos de tódalas persoas deben ser respectados no proceso de restablecemento da institucionalidade democrática, ó tempo que reitera o seu chamamento a tódalas partes para que aseguren o suministro de axuda humanitaria. .

Nas manifestacións convocadas entre o 27 de febreiro e o 1 de marzo en Venezuela tiveron lugar graves feitos de violencia que deixaron como saldo 8 mortos e 21 feridos, ademáis de numerosas detencións. Ademáis a CIDH denuncia a proliferación de grupos parapoliciais que actúan á marxe da lei en varios estados do país e a impunidade nos casos relacionados coa violación dos dereitos humanos. Finalmente a CIDH manifestou a súa preocupación polos recentes sinalamentos de altas autoridades dalgúns estados que descalifican a labor de organizacións adicadas á defensa dos dereitos humanos, sinalamentos que tenden a crear un grave risco para a vida, a integridade persoal e a labor de activistas dos dereitos humanos.