Mons. Alvaro Ramazzini, Presidente do SICSAL e Presidente da Conferencia Episcopal de Guatemala foi ameazado de morte. Descoñécese a orixe última da ameaza pero podería estar relacionada coa postura que Ramazzini mantén de oposición á minería ao descuberto en Guatemala para extraer ouro (ver sicsal.net/articulos/node/22) que concede o 85% dos beneficios á compañía e o 15% a Guatemala. Recentemente a compañía concesionaria obtivo permiso para extraer en novas zonas.
Non é a primeira vez que Ramazzini foi ameazado (sicsal.net/articulos/node/475). O seu compromiso en defensa dos Dereitos Humanos, que molesta a algúns, é ben coñecido polos campesiños pobres e conta cun recoñecemento internacional. En 2003 foille concedido o premio Lettellier Monffitte pola súa loita en defensa dos dereitos humanos, e no 2005 foille outorgado o Premio Estatal de Austria «Konrad Lorenz» para a Protección da Natureza e o Medio Ambiente, polo seu activismo contra os proxectos mineros de San Marcos debido ó seu «alto nivel de obxectividade, eficacia pública e valentía», segundo o ministerio austriaco.
FREI BETTO: A árbore e o bosque
¡Que cínica é a moral usamericana! O gobernador de New York renuncia tras ser sorprendido in fraganti mesturado nunha sofistica rede de prostitución. Coma se non fose suficiente coa decepción dos seus electores, somete á súa esposa á humillación de estar ao seu lado, calada, cando el recita o mea culpa.
O vicegobernador tamén confesou publicamente que non era ningún santo. A diferenza é que agora trátase dunha verdadeira “terapia de parella” a escala mundial. Ambos admiten ante as cámaras terse traizoado mutuamente. O que, sen dúbida, volve máis fácil o perdón. Só quen asume o propio erro é capaz de perdoar o alleo. O fariseo, di Xesús, é capaz de ver a palla no ollo do veciño, pero non a viga que hai no seu (Mateo 7,3).
A moral usamericana está profundamente marcada pola ideoloxía analítica e ve a árbore pero non divisa o bosque. Nixon caeu porque invadiu as instalacións do Partido Demócrata. Clinton desculpouse diante da televisión logo de ter adulterado cunha becaria da Casa Branca. Eliot Spitzer deixa a administración de New York ao ser sorprendido cos calzóns na man logo de gastar unha fortuna con prostitutas.
¿E a árbore? ¿Que di a moral made in USA con relación aos abusos dos dereitos humanos practicados a gran escala por Nixon e Clinton? ¿Por que é considerado moral invadir Irak e provocar un xenocidio (89 mil civís mortos e 4 mil militares norteamericanos, desde o 2003); practicar torturas no cárcere de Abu Ghraib, en Bagdad; secuestrar a supostos terroristas en Europa e confinalos no inferno carcerario da base naval de Guantánamo, totalmente á marxe dos principios do Dereito? ¿É moral manter a un país como Puerto Rico privado da súa soberanía e independencia desde fai 110 anos? ¿É moral sacrificar á pequena Cuba cun bloqueo que dura xa 48 anos?
Quizais a raíz desa moral fundamentalista, que culpabiliza un desvío sexual e mira condescendientemente un xenocidio, proveña dunha lectura equivocada da Biblia. David, a personaxe bíblica de quen temos máis información, é un bo exemplo. Foi castigado por cometer adulterio con Betsabé, muller de Urías, morto por orde do rei, interesado en facilitar así o seu acceso ao leito da muller desexada (2 Samuel 11). David era guerreiro, antes e logo de subir ao trono. Matou a miles de inimigos (os exércitos filisteo e moabita, 18 mil edomitas, 40 mil arameos, etc.), sempre en nome de Deus. E non consta que se arrepentiu, como foi no caso de Betsabé, nin castigado por iso.
Velaí un legado que certa eséxese bíblica aínda nos impregna: matar a un fai de vostede un asasino; matar a miles fai de vostede un heroe. E se non, que o diga Bush. “O home malo durme tranquilo”, é o título dunha película de Akiro Kurosawa.
Mentres a nosa idea de Deus permita que El sexa evocado como cómplice dos nosos intereses egoístas e mezquinos, como controlar o petróleo do Oriente Medio, seguiremos fieis á síndrome abrahámica do sacrificio —esa idea de que Deus esixiu de Abraham que sacrificase ao seu fillo único Isaac; non satisfeito, máis adiante sacrificou a Xesús na cruz—. Por un suposto ben maior —a democracia rexida polos donos do diñeiro— sacrifícase toda unha nación.
Unha lectura máis contextualizada permite comprender que Yavé non aceptou que en nome dunha nova fe, a monoteísta, Abraham matase a Isaac, como prescribían os cultos politeístas e os seus ritos ancestrais de oblación das primicias. Yavé fixo ver a Abrahán que El é o deus da vida e non da morte. Por iso salvouse Isaac da miopía relixiosa de Abraham (Génesis 22).
Do mesmo xeito, Xesús non morreu para aplacar a sede de sangue expiatoria dun Deus que, ofendido, convértese nun homicida máis cruel que o rei Herodes. Xesús morreu asasinado por dous poderes políticos.
Ao contrario da moral made in USA, Xesús era todo perdón para coa muller adúltera, o fillo pródigo, a negación de Pedro, pero rigurosamente esixente para cos que fan do templo de Deus —o Universo, a Terra, a vida humana— unha cova de ladróns. En linguaxe actual, o xuízo de Deus é implacable sempre que a sacralidade da vida é postergada en prol dos intereses pecuniarios do mercado.
José María Castillo: A contaminación ideolóxica
Queixámosnos da seca, do cambio climático, do quentamento da terra que, segundo din os expertos, é irreversible. Sabemos as consecuencias que todo isto está tendo. O que non sabemos é o que vai ocorrer dentro dalgúns anos.
Como é lóxico, todo isto suscita preguntas moi preocupantes. Pero non se toman as medidas necesarias para evitar o desastre. ¿Quen é o responsable de que todo isto ocorra? E xa que logo, ¿quen tería que adoptar as decisións eficaces para que a situación cambie de forma radical?
Se este problema tan grave —seguramente o máis grave que temos que afrontar agora mesmo— pénsase en serio, de seguida dáse un conta de que, se existe “contaminación ambiental” na atmosfera, nos ríos, nos mares, no chan, todo iso débese a que existe unha contaminación previa, que é a verdadeira responsable de que as cousas estean como de feito se puxeron. Refírome á “contaminación ideolóxica”.
Quero dicir que o ambiente non estaría tan contaminado se non estivesen máis contaminadas aínda as nosas ideas. Co cal estou afirmando que a atmosfera, os mares, os ríos, os campos deixarán de estar contaminados o día que se limpen os nosos criterios, as nosas conviccións e as nosas formas actuais de vida, que están máis sucias que todas as cloacas desta terra na que non paramos de botar toneladas e toneladas de sucidade e porcalladas repugnantes.
Non é cuestión de maldade ou de preguiza. O problema está na inercia e o silencio. Como é lóxico, se o planeta terra está tan sucio e ameazado, a cousa débese a que o sistema económico que manda no mundo, para seguir a funcionar, non ten máis remedio que seguir contaminando. Desde hai uns meses, andamos preocupados pola crise económica mundial. E dános medo pensar en que a crise chegue a ser unha seria ameaza para a pervivencia do sistema e para o crecemento económico.
Pero non nos paramos a pensar que o crecemento económico non é posible senón a costa dun crecemento paralelo da contaminación. Niso non queremos nin pensar. E non se nos ocorre outra solución que botar os residuos de plástico no contenedor amarelo e os de papel no contenedor azul. Cando a pura verdade é que as grandes empresas contaminantes proseguen incansables na súa tarefa porque non están dispostas a deixar de gañar o que gañan.
Do mesmo xeito que os gobernos fan a vista gorda ante o desastre porque non queren perder votos nas urnas. Uns e outros, empresarios e políticos reúnense de cando en vez para nada. Porque saben que contan co silencio da poboación. Mentres a xente viva ben, non corren perigo os xenocidas da terra. Porque o xenocidio, ao que estamos asistindo, proporciónanos aínda unha calidade de vida bastante satisfactoria, á vez que evitamos pensar no que lles agarda aos cativos que, dentro de cincuenta anos, non sabemos como van poder subsistir.
A coñecida autora canadiense, Naomí Klein, no seu provocativo estudo sobre “A doutrina do Shock”, un estudo a fondo sobre “o auxe do capitalismo do desastre”, analiza como este capitalismo do desastre, aínda que non conspire deliberadamente para crear cataclismos dos cales logo se alimenta, existen probas de que as industrias capitalistas traballan moi duro para asegurarse de que as actuais tendencias desastrosas non van cambiar. Grandes compañías petroleras financiaron durante anos o movemento ideolóxico que nega o cambio climático.
Por exemplo, Exxon Mobil gastou aproximadamente 16 millóns de dólares en esta propaganda de ideas torpes e turbias na última década. Influíntes institucións de Washington —incluídos o Instituto Nacional para as Políticas Públicas e o Centro para a Política de Seguridade— están fortemente financiadas por contratistas do ámbito da seguridade nacional e do negocio armamentístico, que teñen uns beneficios que proveñen directamente deses institutos.
En 2004, o xigante da comunicación dixital, LexisNexis, pagou 775 millóns de dólares por Seisint, unha compañía de análise de recopilación de datos que traballa moi de preto no sector da vixilancia con axencias federales e do Estado. Ese mesmo ano, Xeral Electric, propietaria de NBC, comprou In Vision, o productor máis importante dos controvertidos aparellos para a detección de bombas de alta tecnoloxía utilizados en aeroportos e outros espazos públicos. In Vision recibiu a enorme cantidade de 15.000 millóns de dólares en contratos de seguridade interna entre 2001 e 2006, para que todo isto nos trascendera á opinión pública.
Os que mandan sobre nós, en economía e en política, contaminan. E nós deixámosnos contaminar. Máis que no aire, as temperaturas e as augas, nas nosas ideas. Metéronnos na cabeza que esta carreira cara ao desastre non depende principalmente de nós, senón deles. E eles aseguran que non se pode facer outra cousa, se é que queremos seguir vivindo ben, cada ano mellor. Niso consiste a contaminación ideolóxica. E podemos estar seguros que mentres a contaminación ideolóxica siga a funcionar, seguiremos vivindo soportablemente ben. Pero iso será posible a costa de deixar aos nosos cativos e aos cativos dos nosos cativos quizáis un bo cemiterio para que os enterren, pero non moito máis.