A Comisión Intereclesial de Justicia y Paz fixo público o pasado 6 de setembro en Bogotá un informe no que denuncia que continúan as ameazas contra os homes e mulleres que defenden os dereitos humanos en Colombia. Segundo este informe, o día 6 foron realizadas catro ameazas de morte no nome das Águilas Negras a Yimi Armando e Eduard Mina, que acompañan ás Zonas Humanitarias e Zonas de Biodiversidade en Curvaradó. Esta é a sétima ameaza telefónica, ao que se suma a retención e rapto de Yimi en días anteriores, que, baixo unha operación de tipo paramilitar, foi obrigado a subir a unha camioneta onde catro homes, algúns deles armados, logo de ameazalo e intimidalo, ordenáronlle entregar os números da residencia dos familiares dos integrantes da Comisión de Justiza y Paz.
Ante estes feitos a Comisión Intereclesial denuncia no seu informe que o estado colombiano non adoptou ningunha medida estrutural, que non se fai nada para propiciar a reconstrucción do estado de dereito, que non existen garantía para as víctimas de crimes de estado nin para os defensores e defensoras de dereitos humanos de Justicia y Paz, e que a impunidade é un factor estrutural do enquistamento das lóxicas e as operacións paramilitares. Nesa liña, o colectivo esixe ós responsables institucionais, entre eles o Vicepresidente de Colombia Francisco Santos, que resposte ás seguintes cuestións:
Existen garantías para a defensa e protección dos dereitos humanos no Curvaradó, Jiguamiandó e Cacarica no baixo Atrato? Cales son esas garantías?
Que actuacións efectivas realizáronse ante as operacións de tipo paramilitar que agora teñen lugar baixo o nome de Águilas Negras?
Que actuacións Estatais integrais realizáronse co fin de intervir agronegocios desenvolvidos con crimes, con mecanismos fraudulentos, con financiamento gobernamental?
Que investigación oportuna realizou a Contraloría sobre os empréstitos de FINAGRO para a palma de aceite?
Que actuacións concretas e eficaces realizáronse ante o control social que realizan as Águilas Negras sobre a extracción madeireira, a protección a empresas palmeiras?
Que actuacións oportunas realizou o Estado colombiano para identificar os sitios de orixe das chamadas, as persoas que proferiron as ameazas de morte contra os defensores de dereitos humanos, logo de que lles foron comunicadas oportunamente?
Que actuacións investigativas, probatorias e técnicas téñense implementado para probar a interacción do paramilitarismo, as forzas militares, os agronegocios, o eventual lavado de activos, a destrución ambiental e os crimes de lesa humanidade?
Cales son os nomes e os alias dos paramilitares desmovilizados que habitan en Belén de Bajirá, Mutatá, Riosucio, que operaron baixo o nome de Autodefensas Campesiñas de Córdoba e Urabá, Autoedefensas Unidas, Bloque Bananero, Bloque Elmer Cárdenas?
Por que seguen libres, dentro do mesmo territorio, responsables de Crimes de Lesa Humanidade, de Crimes Ambientais?
Nos esqueléticos avances xudiciais existen axentes estatais e xefe paramilitares vinculados por crimes de lesa humanidade, violacións de dereitos humanos, apropiación de terras, fraude procesual? Quen? Que militares? Que políticos? Que empresarios?
Que intervención real dos organismos de control sobre os permanentes abusos de autoridade, extralimitación de funcións producíronse? Por que tan ausentes en garantir os dereitos das vítimas?
Que medidas efectivas adoptáronse en conformidade coas Medidas Cautelares da Comisión Interamericana de Dereitos Humanos para as garantías debidas á lexítima labor de defensa e de promoción dos dereitos humanos?
ENTREVISTA A IVONE GEBARA
Unha monxa brasileira, feminista e libertaria, Ivone Gebara, veu á capital dominicana a falar de xénero e relixión, a esbozar criterios sobre o papel das feministas na defensa do planeta e dos seus propios corpos, preocupada, con todo, de non subsumir ás mulleres na noción de natureza: aínda, que todo é natureza aclara Gebara, quen pertence á Congregación das Irmás da nosa Señora.
Fíxose monxa nos anos sesenta, cando terminou a súa carreira, para liberarse, asegura. Considera que a súa ruptura cos plans familiares de casala con alguén de boa posición foi a súa primeira opción de liberdade. Logo, cando coñeceu a quen, en Brasil, loitaban contra a ditadura militar, avistou outra cara dese concepto. A comezos da década dos noventa, os seus pensamentos escandalizaban. Por iso mandárona a Bélxica por dous anos, ao parecer, para silenciala.
Respectuosa do ecofeminismo, ela sostén que agregar a ecoloxía ao feminismo é tornar máis ancha a problemática feminista sen grandes discusións teóricas, senón asumíndoo sinxelamente. Non podo dicir que o ecofeminismo é benvido no feminismo refire, o que digo é que o importante agora non son os conceptos, senón o tipo de práctica que se faga para salvagardar a vida. Estamos nunha cultura de desastre ambiental e a xustiza pasa pola xustiza ambiental.
Como se interrelacionan o feminismo e a ecoloxía?
Persoalmente, non represento a un ecofeminismo radical. Non penso que muller e natureza sexan semellantes, como algunhas ecofeministas brasileiras e estadounidense cren. Pero non me gusta este debate, porque o debate de esencialistas e non esencialistas distáncianos das loitas concretas. Para min, as loitas de hoxe, dos homes e das mulleres, pola dignidade, teñen que incluír a dignidade do planeta. Isto para min é a dimensión política radical que ten que ver cun non á forma capitalista de explotación da man de obra humana e dos recursos naturais da nosa casa grande.
Por que nace o ecofeminismo e non o ecomasculinismo?
Porque nos demos conta de que sempre nós somos quen temos que preocuparnos pola comida, a bebida das nosas familias e da dos outros.
Gebara relatou que, o 8 de marzo de 2006, unhas campesiñas escribíronlle: Invadiran os laboratorios dunha gran transnacional, Aracruz, dedicados á plantación de piñeiros e eucaliptos para fabricar celulosa. Esta empresa tomou terras indíxenas e plantou piñeiros, expulsou a campesiños e sementou eucaliptos. E aínda que houbo reaccións en contra, seguiron facéndoo. Entón as mulleres organizaron manifestacións: “non comemos piñeiros, comemos arroz, frijoles, millo…”. E, ese día, 1500 mulleres invadiron o laboratorio e destruíron absolutamente todos os piñeiros, as plantiñas xerminando… Foi un escándalo nacional memora. “Que tolas estas mulleres”, dixeron. A TV só deu voz á investigadora, unha danesa que choraba e dicía que destruíran cinco anos de traballo. Que pasou?: toda a xente acumulou rabia contra elas, pero aos poucos fóronse dando conta das súas razóns.
A alimentación, do que
tanto se fala agora, é unha preocupación ecolóxica das
mulleres.
En entrevista con SEMlac,
Ivone Gebara avaliou o que pasa cos gobernos en relación co cambio
climático e os problemas ambientais: para
eles é máis cómodo abrazar a causa do planeta que o problema das
mulleres. As ecofeministas din que non se poden ignorar os problemas
do ambiente coma se eses non fosen problemas do feminismo. Outras
senten que iso é reducirnos á condición de natureza. Eu digo que
todos somos natureza e cultura: non hai cultura sen natureza, non son
realidades separadas.
Unha
muller como Vandana Shiva refire
Ivone recordando á prestixiosa ambientalista hindú
deuse conta dos problemas ecolóxicos vividos por mulleres do campo,
que perciben isto na súa conexión máis grande. Quen non viven en
contacto coa terra, que case non ven as estacións porque llas pasan
dentro das súas oficinas e das súas universidades, adoitan non
entender.
Se eu
doume conta, como cidadá dunha cidade, de que teño que limpala, que
colocar o lixo nun sitio, tamén teño que darme conta de que debemos
despolucionar as nosas ideas e as ideas preconcibidas que temos unhas
doutras.
A visita á capital dominicana fíxoa Ivone Gebara nun momento de fortes discusións sobre a necesidade de despenalizar, polo menos, certas formas de interrupción do embarazo, práctica que aquí é sancionada, sen importar as causas, tema ao que ela fixo as súas contribucións reflexivas. A relixiosa tamén visitou bateyes, asentamentos poboacionais que adoitan estar preto de enxeños azucreiros e que acollen, nunha gran proporción, a poboación migrante de Haití. Alá nos bateyes contou preguntei a un Pastor polas ideas relixiosas das xentes e díxome que alí eran de todo: “todo o que hai de bo iso somos”. Porque a relixión é máis que os conceptos teóricos que temos dela. A rixidez das crenzas é menos forte entre os pobres. A validez dunha teoría e a súa verdade móstranse na práctica insistiu. Falar de feminismo é velo na súa práctica: cales foron as cousas efectivas que logramos. O mundo patriarcal, en todas as culturas, dominou os corpos femininos. Porque os corpos femininos son moi fortes: producen alimento, sangran e non morren… Figuras de mulleres son a primeira expresión relixiosa das culturas máis antigas. Desde o punto de vista arqueolóxico, as primeiras estatuas son figuras femininas en posición de parto. Para subxugar ese poder agrega os homes e as relixións aprópianse e distorsionan esa realidade. Fálase do “seo de Dius Pai”. É impropio: somos nós as que temos seo. Fálase de “volver á casa do Pai”. Pero non, é á casa da nai á que se volve. A nai é a primeira deusa para calquera neno ou nena. O seu refuxio é o corpo da nai. Aínda que o corpo dos homes tamén foi dominado, eles fixéronse dominadores.
Ao resumir os seus puntos de vista sobre as múltiples realidades das mulleres e a súa subordinación, a recoñecida activista brasileira puxo punto final á conversa con esta idea: a liberación é un camiño diario asegurou mirando aos ollos desta reporteira.